Bu ay Çocukla Barış’ta Güncel Yazılar bölümünde konumuz “Çocuk ve Mekan”dı. Üç hafta boyunca yazılarımızda çocuklarla paylaştığımız öğrenme ortamlarında çocukların mekanla kurduğu ilişkiye, bunların katılımla ve çocukların ihtiyaçlarıyla bağlantısına, kendi çocukluğumuzda mekanların bizim için anlamına, öğretmen olarak özlemini duyduğumuz sınıf ve oyun ortamlarına daha yakından baktık.
Çocuk ve mekan konusu yazılarla gündemimize girmişken Barış Kütüphanesi için de bir liste yapmak istedik. İçerisinde mekan algımıza fark yaklaşımlar, çocuklarla okurken keyif alabileceğimiz hikayeler, konu ile ilgili araştırmacılar, çekilmiş kısa filmler var.
Niyetimiz çocuklarla paylaştığımız alanlara bir de “mekan” odağında, çocukların ihtiyaçlarına nasıl karşılık geldiği konusunda yaklaşmak. Konuya küçük bir giriş niteliğinde olan bu listenin devamının gelmesini ümit ediyoruz. Sizlere de ilham olması dileğiyle...
1)Gölge
Resimleyen: Suzy Lee
Meav Yayıncılık
Önceki listelerimizde yer vermiş olduğumuz Dalga adlı kitabın yazarından yine sessiz bir yolculukla karşı karşıyayız. Bir depoda başlayan kitap türlü maceralarla devam ediyor. “Gölge” sayesinde. Ormanlar, kurtlar… Çocuğun başından geçenler bir “yemek hazır” sesiyle sona eriyor ve “klik”. Hala depodayız. Eşyalar üst üste ancak küçük kızın hayalgücüyle bambaşka diyarlara bir yolculuk oluyor.
Mekana bu gözle bakmak, yaratıcılığı beslemek için iyi bir araç. Çok basit öğelerle çocuklarla kendinize inanılmaz dünyalar oluşturabilirsiniz. Hayalgücüyle birlikte mekanlar sınırsız.
2)Ada
Yazan ve Resimleyen: Mark Janessen
Can Çocuk Yayınları
Ada, kocaman baskısıyla bir rüya gibi. Çocuklukta “ev” dediğiniz yeri hatırlayın. Duvarları, penceresi, bahçesi, çatısı... Denizin üzerinde geçen bu hikayede mekan olarak bir kulübe görsek de, çevresinde gelişen olaylar çok farklı. Kutup ayılarının gezdiği, kuşların göç ettiği, balıkların dans ettiği bir yer. Sophie’nin babası ve köpeğiyle bir adanın üzerinde geçirdiği günler yeryüzünün uçsuz bucaksız çeşitliliğini hatırlatıyor.
En çok vakit geçirdiğimiz mekan; ev, yuva. Bir deniz kaplumbağasının üzerinde olduğunu düşünün. Nasıl hissettirirdi bu? Hareketli mi gelir di, kuşku mu uyandırırdı, özgür mü hissettirirdi?
Bu sıcacık öykü gibi başka kitaplarını da bizimle paylaşan Can Çocuk’a buradan teşekkür ederiz.
3)Kırmızı Ringa
Yazan:Gonzalo Moure
Resimleyen:Alicia Varela
Sarıgaga Yayıncılık
Kırmızı Ringa bugüne kadar gördüklerimizden farklı bir kitap kurgusu yaratıyor. Art arda sıralanan illüstrasyonlarda kalabalık bir park alanı görüyoruz. Sayfalar ilerledikçe hikayeler gelişiyor. Aynı parkta yaşanan ancak sadece senin gördüğün hikayeleri okumak içinse yayınevi bir e-mail adresi bırakmış kitabın sayfalarına. Devamında kendi gördükleri hikayeleri yazmışlar.
Bizim bu listede Kırmızı Ringa’ya yer verme sebebimiz ise yine mekana farklı bir bakış açısı sunmak. Parkta geçen zaman boyunca neler olduğunu incelediğinizde insanların mekanla kurduğu ilişkiye yakından bakabilirsiniz. Bir ağaç biri için yaslanıp kitap okuma yeri, biri için saklanma şekli. Çocukların oyun bahçesindeki halleri, açık alanların birbirini tanımayan insanları bir araya getirme şekli. Biz yazılarımızda çocuk parklarının güvenliği, çocuklar için uygun olma kriterlerini incelemişken sizler çocuklarla kitap boyunca neler olduğuna birlikte bakıp değerlendirebilir, üzerine hikayeler yazabilirsiniz. 
4)Taşradan Öyküler
Yazan ve Resimleyen:Shaun Tan
Desen Yayınları
Çocuk ve Mekan konusunda yazacakken aklımıza gelen ilk isimlerden bir oldu Shaun Tan. Çünkü yarattığı mekanlar fantastik öğelerle çocuklarla dünyamızı zenginleştirdi bugüne dek.
Yazı serimizde ve birazdan göreceğiniz video ve belgesellerde çocukların mekanla ilişkisine bir bakış, mekanları çocuk dostu bir hale getirebilmek için de öneriler var.
Paylaşmış olduğumuz çocuk kitaplarında ise amacımız çocukların hayal gücünü besleyen, mekan odaklı konuştuğumuzda farkına varacakları pek çok noktanın olduğu örnekler var.
Taşradan Öyküler’de gündelik yaşamın ayrıntıları Shaun Tan’ın kendi özgü üslubuyla büyülü bir gerçeklikte kaleme alınmış.
Bizim listeye alma sebebimiz ise farklı tekniklerdeki çizimleri. Örneğin “Eric”. O ufacık boyuyla evdeki eşyalar ona nasıl görünüyor olabilir, mekanı sizce nasıl algılar kendi gözlerinden?
“Hiçbir ülke” ve “Dal parçaları”... Her biri hayal gücümüzün sınırlarını zorluyor. Evlerin avlularına, ağaçların dallarına bakış açımızı değiştiriyor.
5) Mekanda Adalet Ve Çocuk
Yayın : Beyond.İstanbul
Mekanda Adalet Derneği'nin yayını olan Beyond.İstanbul‘un 2. sayısı olarak çıkan bu çalışma bizi çocuk ve mekanla ilgili derinlikli düşünmeye sevk ediyor. Çocukların çocukluk deneyimlerini etkileyen mekanı, hak temelli bir yaklaşımla yeniden ele alan bir çalışma. Kitap bize, çocukların ilişkide olduğu; mahalle,sokak, sınıf, köy, park gibi mekanların çocuğun insan hakları temelinde nasıl yapılandırılabileceğine dair fikir verirken “her çocuğun çocukluk hakkı”nı ele alarak adil, katılımcı, doğayla barışık bir mekanı Türkiye’deki deneyimlerle aktarıyor.
6) 95 cm: Mega Kentin Mini Yurttaşları
Bu belgesel film de Mekanda Adalet Derneği’nden, sürdürdükleri çocuk çalışmaları kapsamında, sağlıklı ve güvenli bir çevrede yaşama hakkını İstanbul’un farklı yerlerinde dört çocuğun gözünden anlayıp anlatmayı amaçlayan bir çalışma. Çocuğun gözünden derken, gerçek anlamıyla, 95 cm’den.
Hazırlanması yaklaşık iki yıl süren 95 cm için bir de youtube kanalı açmışlar. Burada fragmanların dışında, fikir verebilecek kısa videolar mevcut.
MAD, ürettiği filmleri kültürel üretim olmalarının yanında pedagojik araçlar olarak da gördüğünü ifade ediyor ve ebeveynler, öğretmenler ve yerel yönetimler tarafından çocuklarla birlikte daha adil kentler inşaası için bir eğitim ve tartışma aracı olarak kullanılmasını amaçlıyor.
7) Kent ve Çocuk: Çocuk ve çocukluğa odaklanan şehircilik girişimi
Bu konuda biraz daha fikir sahibi olmak isteyenler için bir sunum var sırada. Kent ve Çocuk Girişimi’nden Gizem Kıygı ve Başak İncekara’nın MSGSÜ Şehir ve Bölge Planlama bölümü tarafından düzenlenen bu seminerde, çocuk ve çocukluğa odaklanan şehircilik için neler yaptıklarından uzun uzun, somut örneklerle bahsediyorlar. Özellikle çocuklarla yaptıkları atölyelerin görsel ve videoları ile, çocuk ve yetişkinlerin mekanı algılama biçiminin farklarına ve bunun nedenlerine değindiği paylaşımlar, atıfta bulunduğu kaynaklar ilham verici. Derinleşmek isteyeni iyi sorularla karşılaştıran ekibin emeklerine müteşekkiriz.
8) Katil Parklar
Yazan : Ömer Kanıpak
Bu defa kitap yerine bir yazının künyesini yazmak istedik. İstanbul Art News’in Aralık 2014 sayısında yayınlanan bu yazı, park ve oyun alanlarını tarihsel bir bakışla inceleyerek oyun alanlarının yetişkin algısıyla 2. Dünya Savaşı'ndan günümüze nasıl dönüştüğünü anlatıyor. Bir mimarın Van Eyck‘in
“Oyun Alanları ve Kent” kitabından da ilham alarak yazdığı bu yazı, bize de ilham vererek çocukların oyun alanlarına dair yaratıcılık ve hayal gücü çerçevesinde yeniden düşünmemizi sağlıyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder