Birlikte Yaşam

“Birlikte yaşam” deyince ne geliyor aklımıza?

Hayatımız boyunca ilişkilerle örüyoruz zamanımızı. Birbirimize görünmez ağlarla bağlı olduğumuz bir sistemin parçası gibiyiz. İnsanlar, hayvanlar, bitkiler...

Bu muazzam çeşitliliğin içinde, onca farklılığımızla bir arada yaşamayı öğreniyoruz; sınıflarda, okullarda, şehirlerde, ülkelerde.

Tüm canlılıkla barış içinde yaşadığımız bir dünyanın hayalini kurarken bunu da çocuklarla paylaşmanın önemli ve kıymetli olduğunu düşünüyoruz.

“Birlikte nasıl yaşamak istiyoruz?

Birlikte yaşarken en çok neyi özlüyoruz?

Yeryüzünü pek çok canlıyla paylaşıyoruz. Yaşadığımız yeri ne kadar tanıyoruz?

Birlikte yaşarken pek çok zorlukla karşılaşabiliyoruz, bunlarla nasıl barışabiliriz?

Çocukların yaşadıkları çevreyle barışçıl ilişkiler kurmasını nasıl sağlayabiliriz?”

Birlikte yaşam üzerine düşünerek, bu konudaki farkındalığımızı arttırabilecek kaynaklardan seçtiklerimizi Barış Kütüphanesi’nde “Birlikte Yaşam” listemizde sıraladık.

1) Yaşam Ağacı

Yazan: Rochelle Strauss

Çizen: Margot Thompson

Yayınevi: İletişim

“Yaşam Ağacı tıpkı bütün canlıların soyağacı gibidir. Bize dünya üzerindeki yaşamın inanılmaz değişkenliğini, yani biyoçeşitliliği gösterir. Bizlere gözle görülemeyecek kadar küçük bakterilerden, en büyük memeli mavi balinaya kadar bütün canlıların birbiriyle ilişkili olduğunu gösterir.  

Yaşam Ağacı’nın her parçası önemlidir. Bir daldaki, bir filizdeki hatta bir yapraktaki sorun, bütün ağacı etkileyebilir. Belki de Yaşam Ağacı’na tırmanarak ve dallarını inceleyerek bu ağaçtaki yerimizi ve onu nasıl etkilediğimizi daha iyi anlayabiliriz.”

Bu cümlelerle başlayan kitap “birlikte yaşam” konusuna biyolojik çeşitlilik üzerinden oldukça geniş bir bakış açısı sunuyor. Birlikte barış içinde yaşamak istiyorsak öncelikle bu canlılığı yakından tanımak gerek, gözle göremediğimiz monerlerden hayvanlar alemine kadar.

Birlikte yaşadığımız canlı türlerinin sayılarını Yaşam Ağacı’nda yer alan yapraklar üzerinden anlatan kitap, yeryüzündeki bu çeşitliliği kolay ve keyifli bir yoldan öğrenmemizi sağlıyor.

Dostumuz Şubadap'ın aynı isimli bir şarkısı var, ''Ne güzel bir ağaç yaşam dolu, tek bir kökten çıkan milyonlarca kolu'' diye başlayan. Dinlemek isterseniz:
https://www.youtube.com/watch?v=eSaH3NKpebM

2) İnsanlar Hakkında Bildiğin Her Şey

Yazan: Jaume Copons

Çizen: Raul Nieto Guridi

Yayınevi: Tekir Kitap

Bu kitap insanlardan bahsediyor ve soruyor: “Hepimiz benzer miyiz, hepimiz bambaşka mıyız?”

“Her yerde insanlar var! İnsan insana benzer, diyorlar. Fakat benim karşılaştığım insanların hepsi birbirinden farklı.” diye başlayan kitap insanların yaşadıkları yerleri, hissettiği duyguların farklılıklarını, insanların fiziksel özelliklerinin çeşitliliğini oldukça esprili bir şekilde anlatıyor.

Başka kitaplardan alıştığımız “Hepimiz aynı dünyada yaşıyoruz ancak dilimiz, rengimiz, kıyafetlerimiz ayrı.” anlayışından uzak;  insanlarla ilgili okumayı sevdikleri kitap türleri, kullandıkları ulaşım araçları, yeme alışkanlıkları, hobileri gibi pek çok başlıkta örnekler sunuyor.

Birlikte yaşam konusunun temel taşlarından biri de farklılıklarımızla bir arada yaşamak. Bunların farkında olmak ve bu çeşitliliği her haliyle kucaklamak.

3) Boynuyamuk

Yazan: M. Banu Aksoy

Çizen: Kıymet Ergöçen

Yayınevi: Tudem

Şehirlerde, mahallelerde yaşarken birlikte her şey nasıl da düz artık değil mi? Her yer sıradan, tek tip, birbirinin aynı, dik köşeler, dümdüz kenarlar.. Boynuyamuk’un ilk sayfalarını gördüğünüzde daha iyi anlayabilirsiniz bu dediklerimizi.

Çok geçmiyor üzerinden, hızla yayılıyor eğri büğrü duran evin haberi. Düz şehrin insanları şaşırıp telaşlanıyor. Her şey nasıl da sıradandı, tek tip.

Yaşam köşelerimizi sivriltmişken, Boynuyamuk esneyerek gönülden seven hallerimize rengarenk bir örnek. Kasabada yaşayan insanlardan farklı olan Boynuyamuk’un tohumlarla parkları, bahçeleri yeşertip birlikte yaşam konusunda bize de ince fikirler veren hikayesi şiir gibi akıyor içimize.

4) Vanessa’nın Yanındayım

Yazan - çizen: Kerascoet

Yayınevi: Redhouse Kidz

Yaşanmış bir olaydan ilhamla yazılan bu sessiz kitap “Bir İyiliğin Öyküsü” alt başlığını taşıyor. Sınıfa yeni gelen Vanessa, okuldaki bir çocuk tarafından dışlanıyor.

İlerlerken sayfalar tek bir kelime ile karşılaşmasak bile okulda onca halimizle, birlikte yaşamanın zorluğu üzerinde pek çok şey düşünüyoruz.

Kitabın sonunda, birlikte barış içinde yaşamanın sevinçli kalabalığı ve renkleri dolduruyor sayfaları.

Ayrıca en arkada yer alan zorbalıkla ilgili notlar ise konuya dair rehberlik edebilir. Birlikte yaşam konusunu çocuklarla paylaşırken, okuldaki yaşantılarınızdan yola çıkarak paylaşımlarınızı zenginleştirebilir.

5) Birlikte Yaşamak Nedir?

Yazan: Oscar Brenifier

Çizen: Frederic Benaglia

Yayınevi: Tudem

Daha önce de Barış Kütüphanesi’nde yer verdiğimiz Filozof Çocuk serisi; kendileriyle, hayatla, dünyayla ilgili önemli sorunlara kafa yoran tüm çocuklar için sorgulama yöntemi sunuyor. Ayrıca kalıp yanıtlar yerine eleştirel olanları tercih eden yetişkinlere de bir kılavuz niteliği taşıyor.

Her kitap belli başlıklarda, sorgulamaya yönelik altı konu içeriyor.

Birlikte Yaşamak kitabında yer alan başlıklar şöyle: Yalnızlık, Saygı, Anlaşma, Eşitlik, Çalışmak ve Otorite.

Oscar Brenifier bu kavramlarla ilgili pek çok soru yönlendiriyor. Cevaplarını ise mükemmel doğrularla doldurmak yerine yeni sorular doğuruyor.

Örneğin “Otorite” başlığındaki ilk soru: Birlikte yaşamak için her zaman bir lidere ve kurallara ihtiyacımız var mı?

Filozof Çocuk, belki de daha önce hiç düşünmediğimiz, olduğu gibi kabul ettiğimiz pek çok konuya ışık tutarak zihnimizi aydınlatıyor. Belki hazır cevaplar vermiyor ancak tüm bu soruları neden sorduğunu her bölümün sonunda “Bunları sordum çünkü…” diyerek cevaplıyor.

Birlikte yaşam konusunda bolca düşündüren, zengin bir kaynak.

6) Yolculuk
Yazan - çizen: Francesna Sanna
Çeviren: Zeynep Sevde
Yayınevi: Taze Kitap

''Yolculuk'' gerçekten de birçok yolculuğun hikayesi. Birlikte yaşamayı mümkün kılınamadığı zamanlar oldu, hala oluyor. Savaşa maruz kalanlar, doğup büyüdüğü, yaşadığı yerleri terk etmek zorunda kalanlar...Birlikte yaşayabilmenin önemini bize bir çocuğun zorunlu göç yolculuğu anlatıyor bu kez, hem de sakin ve şefkatli anlatımı, müthiş çizimleriyle.

''Trenden başımı uzatıp, gökyüzünde bizi takip ediyormuş gibi uçan kuşlara baktım. Kuşlar da aynı bizim gibi göç ediyorlardı. Onların yolculuğu da çok uzundu ama hiç sınır geçmek zorunda değillerdi.''

Birlikte yaşama becerilerimizin, deneyimlerimizin gün be gün arttığı, kalbimizdeki ve zihnimizdeki sınırların gittikçe silikleşmesi umuduyla...

7) Ponyo

Yönetmenliğini Hayao Miyazaki'nin yaptığı, 2008 yapımı Japon animasyon fantastik filmi.
Birlikte yaşam çok zengin bir başlık, katman katman pek çok ağ içeriyor. Ponyo'nun içeriği de bunu görünür kılmayı çok kolaylaştırıyor.

Birlikte yaşam, doğada, ailede, okulda, farklı yaş grubundaki topluluklarda bir görsel şölen ile karşımıza çıkıyor. İyi seyirler olsun.